STANOWISKO nr 1/2012/VI
Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie
z dnia 22 lutego 2012r.

w sprawie zwrotu kosztów utraconego zarobku w związku ze stawiennictwem w biurze Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w Szczecinie celem przesłuchania w charakterze świadka

W opinii Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej opiera się na przepisach ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich. Art. 112 tej ustawy odsyła w sprawach w niej nie uregulowanych odpowiednio do przepisów Kodeksu postępowania karnego dotyczących postępowania uproszczonego, przy czym zastosowania nie mają w tym przypadku przepisy tego Kodeksu o oskarżycielu publicznym, powodzie cywilnym, przedstawicielu społecznym, postępowaniu przygotowawczym oraz środkach przymusu, z wyjątkiem przepisów o karze pieniężnej. Ponadto, w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza w/w regulacja odsyła do przepisów rozdziałów I-III oraz art. 53 Kodeksu karnego.
Odesłanie, o którym mowa wyżej w sposób precyzyjny określa w jakim zakresie organy prowadzące postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej mogą stosować – i to odpowiednio – przepisy Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu karnego.
W zakres unormowania Kpk dotyczącego postępowania uproszczonego (do przepisów o tym konkretnie postępowaniu odsyłają przepisy ustawy o izbach lekarskich) wchodzą także przepisy tego Kodeksu regulujące kwestię zwrotu kosztów procesu, w tym należności biegłych, świadków oraz stron z tytułu stawiennictwa w siedzibie organu w celu ich przesłuchania. Regulacje w tym zakresie zawiera Dział XIV Kpk.
Zgodnie z art. 618 § 1 pkt 7 w zw. z art. 616 § 1 Kpk, do kosztów procesu w postępowaniu karnym zalicza się także wydatki Skarbu Państwa obejmujące w szczególności należności świadków i tłumaczy. Zgodnie z art. 618 § 2 Kpk, jeżeli wysokości i zasad ustalania tych należności nie regulują odrębne przepisy, Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość i sposób ich obliczania, mając na uwadze faktyczny koszt dokonania danej czynności. Kwestię zwrotu kosztów stawiennictwa świadków, stron i biegłych na wezwanie organu prowadzącego postępowanie karne reguluje dekret z dnia 26 października 1950 r. w sprawie należności świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym. Materia ta jest więc unormowana w owych odrębnych przepisach, o których mowa w art. 618 § 2 Kpk, które to przepisy nie stanowią jednak przepisów wykonawczych do Kpk w tym sensie, iż nie zostały wydane na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w tym Kodeksie. Dekret z dnia 26 października 1950 r. jest aktem prawnym uchwalonym na podstawie upoważnienia wynikającego z ustawy z dnia 21 lipca 1950 r. o upoważnieniu Rządu do wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 29, poz. 271) w zw. z art. 4 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej. Dekret nie obowiązuje zatem jako akt wykonawczy do Kpk, a jest samoistnym powszechnie obowiązującym aktem prawnym, którego zastosowanie powinno być badane przez pryzmat zakresu jego uregulowania. Przedmiotowy zakres obowiązywania dekretu został określony w art. 1 ust. 1 tej regulacji, który stanowi, iż przepisy dekretu stosuje się do należności świadków, biegłych i stron w postępowaniu przed sądami oraz innymi władzami i organami wymiaru sprawiedliwości, jeżeli szczególne przepisy ustawowe nie stanowią inaczej. Tym samym, ustawodawca ograniczył możliwość zastosowania przepisów dekretu wyłącznie do postępowań toczących się przed organami wymiaru sprawiedliwości, jakimi w świetle art. 175 Konstytucji są Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Zgodnie z przepisem art. 618 § 3 Kpk natomiast, w razie braku regulacji dotyczącej wysokości danego wydatku, decyzja w tym zakresie pozostaje w kompetencji organu prowadzącego postępowanie.
Należy więc stwierdzić, iż zawarte w ustawie o izbach lekarskich odesłanie do przepisów Kpk nie daje automatycznie podstawy do stosowania dekretu z dnia 26 października 1950 r. w sprawie należności świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym, gdyż jest on odrębną od Kpk regulacją o mocy ustawy, której przedmiotowy zakres obowiązywania określają jej własne przepisy. Również analiza zakresu obowiązywania dekretu, określonego w art. 1 ust. 1 tego aktu nie pozwala na przyjęcie, iż ma on zastosowanie w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej, prowadzonym na podstawie przepisów ustawy o izbach lekarskich. Jednoznaczne brzmienie tego przepisu nie daje bowiem możliwości jego szerokiej interpretacji.

Mając powyższe na uwadze, w opinii Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie zwrot kosztów utraconego zarobku w związku ze stawiennictwem w biurze Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w Szczecinie celem przesłuchania w charakterze świadka nie przysługuje.

Ostateczna decyzja jednak w tym zakresie należy do organu prowadzącego postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej, jakim jest Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Okręgowej Izby Lekarskiej w Szczecinie.

Sekretarz Okręgowej Rady Lekarskiej Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej
w Szczecinie w Szczecinie

dr n. med. Maciej Górski dr n. med. Mariusz Pietrzak