Apel Nr 2/2016/VII
Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie
z dnia 13 stycznia 2016r.

do władz publicznych Rzeczypospolitej Polskiej o podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uregulowania przepisów dotyczących szkolenia specjalizacyjnego lekarzy i lekarzy dentystów w ramach rezydentury

           Okręgowa Rada Lekarska w Szczecinie popierając stanowisko Koła Młodego Lekarza Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie zwraca się z apelem do Prezydenta RP, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu oraz Prezesa Rady Ministrów o podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do zmiany przepisów dotyczących szkolenia specjalizacyjnego lekarzy i lekarzy dentystów odbywanego w ramach rezydentury.  
Zwracamy szczególną uwagę na problemy związane ze stosunkiem prawnym będącym podstawą pełnienia obowiązkowych dyżurów medycznych realizowanych zgodnie z programem specjalizacji.  Nowelizacja ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 października 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. Nr 198, poz.1320) zezwoliły na zawarcie z lekarzem rezydentem w trakcie szkolenia specjalizacyjnego umowy cywilnoprawnej na pełnienie dyżurów medycznych, pomimo istniejącego między stronami stosunku pracy w ramach umowy o pracę. Wprowadzone przepisy, mające na celu podkreślenie odrębności finansowania normalnych godzin pracy lekarza rezydenta od godzin przeznaczonych na pełnienie przez niego dyżurów medycznych, prowadzą jednak do swego rodzaju niespójności w systemie prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych, jak również do licznych nadużyć ze strony podmiotów zatrudniających rezydentów.
Należy zauważyć, że lekarze rezydenci zakwalifikowani do odbywania rezydentury przed nowelizacją ustawy oraz rozporządzenia realizują dyżury medyczne w ramach obowiązującej ich umowy o pracę. Omawiane zmiany powodują nierówne traktowanie pracowników zatrudnionych na jednakowych stanowiskach. Młodzi lekarze rezydenci są również dyskryminowani względem innych zawodów, do których nie stosuje się omawianych przepisów szczególnych. W uchwale z dnia 12 marca 1969 r. (sygn. akt III PZP 1/69, OSNC 1969/11/197) Sąd Najwyższy stwierdził, że pracodawca, który zatrudnia pracownika poza normalnymi godzinami pracy, obowiązany jest za tę pracę płacić wynagrodzenie jak za pracę nadliczbową, chyba że jest ona wykonywana na podstawie odrębnej umowy, obejmującej rodzajowo zupełnie inne czynności. W przeciwnym razie mielibyśmy zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażonym w uchwale z dnia 12 kwietnia 1994 r. (sygn. akt I PZP 13/94, OSNP 1994/3/39), do czynienia z próbą obejścia przepisów o czasie pracy i wysokości wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Jak rozstrzygnięto w powołanym wyroku: "Umowa zlecenia zawarta przez zakład pracy (…) w pełnym wymiarze czasu pracy, przewidująca wykonywanie przez niego po godzinach pracy - za ustalonym w niej wynagrodzeniem - pracy tego samego rodzaju, co określony w umowie o pracę, stanowi umowę uzupełniającą umowę o pracę (…).". Dyżury medyczne, zgodnie z ustawą o działalności leczniczej, stanowią element stosunku pracy pracownika wykonującego zawód medyczny, w tym więc również lekarza rezydenta. Ze względu zapisy ustawy pozwalające decydować podmiotowi zatrudniającemu lekarza rezydenta o formie umowy na pełnienie dyżurów medycznych młodzi lekarze są wykorzystywani jako „tania siła robocza”.  
Należy podkreślić, że Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził w treści wyroków z dnia 22 czerwca 2014 (sygn. II UK 447/13 i II UK 482/13), że niedozwolone jest zawieranie odrębnych umów na pełnienie dyżurów medycznych przez podmioty medyczne z pracownikami (np.: lekarzami, pielęgniarkami, itp.) zatrudnianym na podstawie umowy o pracę.  
W ocenie Okręgowej Rady Lekarskiej w sytuacja ta może spowodować emigrację zarobkową młodych lekarzy do krajów Europy zachodniej, które proponują im korzystniejsze warunki pracy. Może to skutkować utratą przez skarb państwa już zainwestowanych środków w edukację studentów medycyny do czasu uzyskania przez nich tytułu lekarza. Mając na uwadze rosnącą wśród lekarzy specjalistów „lukę pokoleniową” oraz powszechne zjawisko starzenia się społeczeństwa niezbędne jest podjęcie działań mające na celu poprawę warunków odbywania specjalizacji przez lekarzy rezydentów i niedopuszczenie do ich dalszej migracji.