STANOWISKO NR 1/2014/VII
PREZYDIUM OKRĘGOWEJ RADY LEKARSKIEJ W SZCZECINIE
z dnia 3 grudnia 2014r.

w sprawie projektu ustawy o biegłych sądowych

Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie pozytywnie ocenia sam pomysł wprowadzenia wyczerpującej regulacji prawnej dotyczącej biegłych sądowych na poziomie ustawowym. Ze względu na postępujące skomplikowanie wielu dziedzinach życia, rola biegłych sądowych w toczących się postępowaniach jest coraz większa. Z wiedzy i doświadczenia biegłych sądy korzystają w coraz większej ilości spraw. Powyższe oznacza, iż uregulowanie tej materii powinno doprowadzić po pierwsze do wzrostu liczby biegłych sądowych, a po drugie do podniesienia poziomu prezentowanej przez nich wiedzy i umiejętności.
    Za pozytywne strony projektu ustawy należy uznać przede wszystkim zapewnienie biegłym sądowym ochrony prawnej, jaka przysługuje funkcjonariuszowi publicznemu. W tym zakresie należy zwrócić jedynie uwagę, że za funkcjonariusza publicznego uznaje się jedynie osobę fizyczną, podczas gdy projektowana definicja biegłego zawiera w sobie również jednostki organizacyjne.
    Kolejne kwestie, które wymagają pozytywnej oceny to nałożenie na biegłego obowiązku ukończenia szkolenia z zakresu przepisów dotyczących jego praw i obowiązków w postępowaniu sądowym i przygotowawczym oraz zasad przeprowadzania dowodu z opinii biegłego.
    Za mocną stronę projektowanej ustawy należy również uznać wzmocnienie nadzoru nad biegłym, a także utrzymanie możliwości powoływania biegłych ad hoc.
    Pomimo pozytywnej oceny samego zamiaru regulacji materii związanej z biegłymi sądowymi, przedstawionego do zaopiniowania projektu nie sposób uznać za próbę wyczerpującej regulacji statusu biegłego sądowego.

W opinii Prezydium ORL w Szczecinie najważniejszym zarzutem do projektu, jest zupełne pominięcie kwestii wynagrodzenia za czynności biegłych sądowych. Już obecnie niskie wynagrodzenie za czynności biegłych wpływa znacząco zarówno na ilość biegłych, jak i na poziom wydawanych w sprawach opinii. Sama ustawa nie musi zawierać w tym zakresie szczegółowych wytycznych, jednakże powinna zawierać co najmniej upoważnienie do wydania rozporządzenia wykonawczego te kwestie regulującego. Projekt rozporządzenia powinien być przedstawiony do zaopiniowania wraz z niniejszym projektem ustawy.
    Kolejną kwestią, jest przewidywana w projekcie ustawy możliwość powoływania przez prezesa sądu okręgowego komisji lub eksperta w celu oceny posiadania wiadomości specjalnych. Abstrahując już od oceny zasadności dokonywania tego rodzaju weryfikacji, nie sposób nie zwrócić uwagi na fakt, iż projekt nie przewiduje żadnego trybu powoływania komisji lub eksperta, jak również nie reguluje tego – w jaki sposób należałoby dokonać weryfikacji wiedzy komisji lub eksperta a także nie zawiera definicji „wiadomości specjalnych”.
    W tym miejscu należy wskazać, że z dużą dozą ostrożności należy odnieść się również do kwestii zawieszenia biegłego sądowego w pełnieniu jego funkcji jeżeli przeciwko temu biegłemu wszczęto postępowanie dyscyplinarne albo w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej, mogące skutkować utratą uprawnień zawodowych. W przypadku biegłych reprezentujących duże grono zawodów, w tym w przypadku biegłych lekarzy i lekarzy dentystów regulacja ta otwiera furtkę do licznych nadużyć przez podmioty dążące do przedłużenia postępowania sądowego. Z daniem Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie należałoby doprecyzować tę regulację, gdyż teoretycznie każde z postępowań w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej może skutkować utratą uprawnień zawodowych.
Na koniec należy wskazać, iż istotną z punktu widzenia Naczelnej Rady Lekarskiej jak i okręgowych izb lekarskich jest kwestia związana z wydawaniem przez organy samorządu zawodowego opinii
o posiadanych przez kandydata na biegłego wiadomościach specjalnych w zakresie danej dziedziny. Regulacja w tym zakresie jest znikoma, dotyczy jedynie konieczności przedłożenia takiej opinii przez kandydata, na organy zaś nie nakłada ani obowiązku wydawania tych opinii, ani nie przewiduje trybu ich wydawania. W tej materii pojawia się, więc pytanie, o to czy organy samorządów zawodowych mają wydać opinię na podstawie przedłożonych przez kandydata dokumentów, czy też mają śledzić karierę zawodową tych osób oraz co należy rozumieć pod pojęciem „wiadomości specjalnych”.
W ocenie Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie powyższe kwestie wymagają doprecyzowania.