Kwalifikacje lekarza POZ

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat definicja lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego ulegała kilkukrotnym zmianom.

Początkowo, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2004 r., Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.), za lekarza podstawowej opieki zdrowotnej mógł być uznawany lekarz, który:

1. posiadał specjalizację co najmniej I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, chorób wewnętrznych lub pediatrii, lub
2. posiadał tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej, chorób wewnętrznych lub pediatrii,

- i udzielał świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej,  w ramach własnej umowy zawartej z NFZ albo będąc zatrudnionym, lub wykonując zawód u świadczeniodawcy, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.

Ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2007 r. Nr 166, poz. 1172), która weszła w życie w dniu 29 września 2007 r., istotnie ograniczona została grupa lekarzy uprawnionych do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Nowelizacja ta wyeliminowała co do zasady lekarzy pediatrów i internistów z grupy lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. W wyniku tej nowelizacji zmieniono zawartą w przepisie art. 5 pkt 13 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych definicję lekarza podstawowej opieki zdrowotnej na taką, która przewidywała, że lekarzem tym jest lekarz:

1. posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej lub,
2. odbywający szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, lub
3. posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej

- udzielający świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.

Nowelizacja ta wprowadziła jednak przepis przejściowy, który przyznawał lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej, nieposiadającym kwalifikacji wymaganych znowelizowanym brzmieniem przepisu, tzw. prawa nabyte (lekarze, dotychczas udzielający świadczeń w tym zakresie, zachowywali prawo do pracy w POZ). Zgodnie bowiem z przepisem art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. (ustawy nowelizującej) ustawodawca dopuścił zachowywanie po dniu jej wejścia w życie (tj. po dniu 29 września 2007 r.) prawa do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej przez lekarzy:

1. którzy mieli specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej lub specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, lub specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii (bezterminowo) – art. 14 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy nowelizującej,
2. innych niż wymienieni w pkt a), którzy przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej (tj. 29 września 2007 r.) udzielali nieprzerwanie, przez okres nie krótszy niż 10 lat, świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej (bezterminowo) – art. 14 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy nowelizującej,
3. którzy nie posiadali wymaganego okresu doświadczenia zawodowego, o którym mowa w pkt b), a którzy w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej (tj. w dniu 29 września 2007 r.) udzielali świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie umowy zawartej z NFZ albo będąc zatrudnionym lub wykonując zawód u świadczeniodawcy, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. W zakresie jednak tych osób, zachowywali oni prawo do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej do dnia 31 grudnia 2017 r. – art. 14 ust. 3 w/w ustawy nowelizującej.

Zgodnie zaś z przepisem art. 14 ust. 4 ustawy zmieniającej trzem wyżej wskazanym kategoriom lekarzy właściwa okręgowa rada lekarska, na wniosek lekarza, wydaje zaświadczenia potwierdzające posiadanie prawa do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. 

Po kilku latach funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej bez możliwości zatrudniania w niej lekarzy pediatrów i internistów, okazało się jednak, że lekarze tych specjalności potrzebni są jednak w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Powyższe przyniosło skutek w postaci kolejnej nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, przywracającej lekarzy pediatrów i internistów podstawowej opiece zdrowotnej. W konsekwencji ustawą z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 619 z późn. zm.), która weszła w życie w dniu 15 czerwca 2014 r., skreślono zawartą w art. 5 pkt 13 definicję lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a dodano przepis art. 55 ust. 2a rozszerzający katalog lekarzy mogących udzielać  świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, o lekarzy internistów oraz pediatrów. Zgodnie bowiem z dodanym przepisem art. 55 ust. 2a ustawy, świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej może udzielać lekarz, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej:

1. posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej, lub
2. odbywający szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, lub
3. posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, lub
4. posiadający specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, lub
5. posiadający specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, lub
6. posiadający specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii,

- w zakresie swoich kwalifikacji potwierdzonych odpowiednimi dokumentami, z zastrzeżeniem art. 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (nowelizacja zachowała zatem dotychczasowe uprawnienia lekarzy wynikające z praw nabytych przed dniem 29 września 2007 r., o których mowa powyżej).

Zgodnie z art. 55 ust. 2b lekarze, o których mowa w pkt d) – f) powyżej są zobowiązani w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia udzielania świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej ukończyć kurs w dziedzinie medycyny rodzinnej organizowany przez Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Wprowadzone przepisy budzą jednak wątpliwości interpretacyjne odnośnie lekarzy, których ma dotyczyć obowiązek odbycia dodatkowego kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej, a w szczególności lekarzy, którym przysługują tzw. prawa nabyte zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. W ocenie opiniującego, kursu takiego nie będą jednak musiały przechodzić osoby, które mieszczą się w kategoriach praw nabytych z przysługującym im bezterminowo (na czas nieokreślony) prawem do udzielania świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.

W przypadku zatem lekarza ze specjalizacją II stopnia z dziedziny chorób wewnętrznych uzyskaną w 1994 r., pracującego w POZ od początku 2002 r., posiada on na chwilę obecną bezterminowo kwalifikacje lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, na zasadzie przepisu art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2007 r. Nr 166, poz. 1172). Lekarz taki mieści się bowiem w przewidzianej w tym przepisie kategorii praw nabytych z przysługującym mu bezterminowo prawem do udzielania świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. W dniu bowiem wejścia w życie w/w ustawy (tj. w dniu 29 września 2007 r.) lekarz taki posiadał bowiem kwalifikacje, o których mowa w przepisie art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy. Tymczasem brzmienie nowego przepisu art. 55 ust. 2a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uwzględnia prawa nabyte lekarzy, o których mowa w przepisie art. 14 ustawy zmieniającej z dnia 24 sierpnia 2007 r. Lekarz taki, w ocenie opiniującego, nie jest zobowiązany do odbycia dodatkowego kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej w celu utrzymania w mocy przysługujących mu uprawnień do udzielania świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Jednocześnie lekarz taki może złożyć do właściwej okręgowej rady lekarskiej wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego posiadanie prawa do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.

Katarzyna Bednarek, radca prawny

30.07.2015r.